Page 36 - Konstrukcje Stalowe Nr 135
P. 36
Pozyskiwanie Funduszy Unijnych
Wytyczne w zakresie postępowania
z nadużyciami finansowymi w ramach
Programu Operacyjnego Infrastruktura
i Środowisko 2014–20201)
Ministerstwo Infrastruktury i Rozwoju opublikowało projekt Wy- niem szczególnego obowiązku, w tym samym celu, iii. niewłaściwego
tycznych w zakresie postępowania z podejrzeniami nadużyć fi- wykorzystania korzyści uzyskanej zgodnie z prawem, w tym samym
nansowych w ramach Programu Operacyjnego Infrastruktura i Śro- celu”. Zdefiniowane zostało również podejrzenie popełnienia naduży-
dowisko 2014–2020 (dalej: „Wytyczne”). Dokument ten zawiera cia finansowego, przez które zgodnie z wytycznymi rozumie się „nie-
wskazówki dla Instytucji Zarządzającej, Pośredniczącej i Wdrażają- prawidłowość, która prowadzi do wszczęcia postępowania admini-
cej uczestniczących w systemie wdrażania Programu Operacyjnego stracyjnego lub sądowego na poziomie krajowym w celu stwierdzenia
Infrastruktura i Środowisko 2014–2020 w zakresie postępowania zamierzonego działania, w szczególności nadużycia finansowego”.
z nadużyciami finansowymi. Przez nadużycia finansowe rozumie się
szereg czynów zabronionych mających wpływ na zgodność z pra- Najczęściej występujące nadużycia finansowe
wem wydatkowania środków unijnych w ramach POIiŚ 2014–2020.
Wśród tego typu nadużyć można przykładowo wymienić: korupcję, W Wytycznych scharakteryzowano cztery duże grupy nadużyć
oszustwo, łapówkarstwo, wprowadzanie w błąd, zmowę, czy też fał- finansowych. Wśród nich są zmowy przetargowe, konflikt intere-
szerstwo. Natomiast jako główne cele jakie przyświecają Wytycz- sów, korupcja oraz fałszerstwo dokumentów. Nie są to oczywiście
nym ich autorzy wskazują na działania w zakresie: 1) promowania wszystkie rodzaje nadużyć finansowych, ale bez wątpienia występują
kultury przeciwdziałania nadużyciom finansowym, 2) zapobiegania one najczęściej.
nadużyciom finansowym, 3) wykrywania nadużyć finansowych,
4) reagowania w przypadku powzięcia podejrzeń popełnienia naduży- Zmowy przetargowe
cia finansowego (zidentyfikowania symptomu wystąpienia nadużycia
finansowego). Jakkolwiek Wytyczne skierowane są przede wszystkim Ustawowa definicja zmowy przetargowej znajduje się w art. 6 ust. 1
do instytucji publicznych biorących udział w wydatkowaniu środków pkt 7 ustawy z dnia 16 lutego 2007 r. o ochronie konkurencji i konsu-
w ramach POIiŚ 2014–2020, to również beneficjenci powinni się mentów. Przywołany przepis stanowi, że zakazane są porozumienia,
z nimi szczegółowo zapoznać, gdyż pozwoli im to uniknąć wielu po- których celem lub skutkiem jest wyeliminowanie, ograniczenie, lub
ważnych błędów. W niniejszym artykule postaramy się w syntetycz- naruszenie w inny sposób konkurencji na rynku właściwym, pole-
nej formie przybliżyć główne elementy procesu zwalczania nadużyć gające w szczególności na uzgadnianiu przez przedsiębiorców przy-
finansowych o jakich mowa w Wytycznych. stępujących do przetargu lub przez tych przedsiębiorców i przedsię-
biorcę będącego organizatorem przetargu warunków składania ofert,
Nieprawidłowości oraz nadużycia finansowe w szczególności zakresu prac lub ceny. Przepis ten zakazuje dokony-
wania uzgodnień we wszystkich przetargach bez względu na status
Na potrzeby Wytycznych zdefiniowano pojęcie nieprawidłowości organizatora, przedmiot przetargu, czy charakter zamówienia – pu-
oraz nadużycia finansowego. Zgodnie zatem z rozdziałem 4 Wy- bliczny, czy prywatny. Na potrzeby Wytycznych zmowa przetargo-
tycznych nieprawidłowość to „każde naruszenie prawa unijnego wa została zdefiniowana jako „porozumienie przedsiębiorców, które
lub prawa krajowego dotyczącego stosowania prawa unijnego, wy- prowadzi do zaniechania działań konkurencyjnych na rzecz niejawnej
nikające z działania lub zaniechania podmiotu gospodarczego zaan- współpracy przy składaniu ofert w zakresie wysokości ceny lub jako-
gażowanego we wdrażanie EFSI, które ma lub może mieć szkodliwy ści towarów lub usług”. Przyjmuje się bowiem, że w każdym postę-
wpływ na budżet Unii poprzez jego obciążenie nieuzasadnionym powaniu przetargowym, niezależnie od formy, musi być zachowana
wydatkiem”. Natomiast nadużycie finansowe rozumie się w dwojaki konkurencja. Istotą przetargu jest bowiem to, iż pomiędzy oferenta-
sposób, inaczej w odniesieniu do wydatków a inaczej w odniesieniu mi ubiegającymi się o zamówienie dochodzi do współzawodnictwa.
do przychodów. W odniesieniu do wydatków nadużycie finansowe to Efektywna procedura przetargowa umożliwia zaś wybór oferty naj-
„jakiekolwiek umyślne działanie lub zaniechanie dotyczące: i. wyko- korzystniejszej bądź pod względem ceny, bądź relacji ceny do innych
rzystania lub przedstawienia fałszywych, nieścisłych lub niekomplet- kryteriów odnoszących się do przedmiotu przetargu. Wszystko to pro-
nych oświadczeń lub dokumentów, które ma na celu sprzeniewierzenie wadzi do racjonalizacji wydatków, co jest szczególnie istotne z punk-
lub bezprawne zatrzymanie środków z budżetu ogólnego Wspólnot tu widzenia wydatkowania środków publicznych2). Opisując zjawisko
Europejskich lub budżetów zarządzanych przez Wspólnoty Europej- zmów przetargowych w Wytycznych przywołano również art. 305
skie lub w ich imieniu, ii. nieujawnienia informacji z naruszeniem § 1 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks Karny, który stanowi, że
szczególnego obowiązku, w tym samym celu, iii. niewłaściwego wy- kto, w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, udaremnia lub utrudnia
korzystania takich środków do celów innych niż te, na które zostały przetarg publiczny albo wchodzi w porozumienie z inną osobą dzia-
pierwotnie przyznane”. Z kolei przez nadużycie finansowe w odnie- łając na szkodę właściciela mienia albo osoby lub instytucji, na rzecz
sieniu do przychodów rozumie się „jakiekolwiek umyślne działanie której przetarg jest dokonywany, podlega karze pozbawienia wolności
lub zaniechanie dotyczące: i. wykorzystania lub przedstawienia fał- do lat 3. Tej samej karze podlega, kto w związku z publicznym prze-
szywych, nieścisłych lub niekompletnych oświadczeń lub dokumentów, targiem rozpowszechnia informacje lub przemilcza istotne okolicz-
które ma na celu bezprawne zmniejszenie środków budżetu ogólnego ności mające znaczenie dla zawarcia umowy będącej przedmiotem
Wspólnot Europejskich lub budżetów zarządzanych przez Wspólnoty przetargu albo wchodzi w porozumienie z inną osobą, działając na
Europejskie lub w ich imieniu, ii. nieujawnienia informacji z narusze- szkodę właściciela mienia albo osoby lub instytucji, na rzecz której
36
sierpień 2015 4(135)
