Nowe doświadczenia MOSTOSTALU KRAKÓW S.A. w Czarnobylu
Katastrofa elektrowni jądrowej w Czarnobylu była jedną z największych katastrof przemysłowych XX wieku. W wyniku awarii skażeniu promieniotwórczemu uległ obszar Białorusi, Ukrainy i Rosji, a radioaktywna chmura rozprzestrzeniła się po całej Europie. Skutki finansowe i zdrowotne katastrofy trudno oszacować, podobnie jak konsekwencje gospodarcze i ekonomiczne. Jedno jest pewne – wypadek w Czarnobylu, będący wynikiem nieodpowiedzialności i niewiedzy, wywołał falę strachu przed pokojowym wykorzystaniem energii atomu.
W celu zabezpieczenia uszkodzonego reaktora jądrowego i uniknięcia dalszej emisji promieniowania jonizującego do atmosfery, miesiąc po wybuchu, czyli w maju 1986 roku rozpoczęto prace nad masywną betonową osłoną, potocznie nazywaną sarkofagiem. Choć zgodnie z pierwotnymi założeniami konstrukcja ta miała spełniać swoje zadanie przez kilkadziesiąt lat, ze względu na jej niską trwałość, już dwa lata później pojawiła się konieczność wybudowania nowej pokrywy zabezpieczającej. Z powodu ograniczeń finansowych i technicznych prace nad nowym sarkofagiem ruszyły dopiero w roku 2010. Środki na budowę, oprócz Ukrainy, wyłożone zostały m.in. przez Europejski Bank Odbudowy i Rozwoju, Unię Europejską oraz Stany Zjednoczone. Wkład w finansowanie inwestycji miało ponad 40 państw, w tym Polska, która na tzw. Fundusz Czarnobylski przekazała 1,5 mln euro (przy łącznej wartości inwestycji wynoszącej 1,5 mld euro).
Prace nad nową pokrywą nie należały do najłatwiejszych – konstruktorzy, przebywający w pobliżu elektrowni byli narażeni na promieniowanie, dlatego ich czas pracy ograniczał się do kilkunastu minut dziennie. W celu uniknięcia dalszych niedogodności nowy sarkofag był budowany w odległości ok. 300 metrów od reaktora. Ze względu na trudne warunki montażu, sarkofag można uznać za największą ruchomą konstrukcję jaka powstała do tej pory na świecie. Budowa pokrywy oficjalnie zakończyła się 29 października 2016 r.
Wybudowany sarkofag liczy 257 metrów szerokości, 162 metry długości i 108 metrów wysokości. W jego budowie brało udział kilkaset firm z przeszło 30 krajów, z czego jedynie dwie firmy z Polski. Firma Mostostal Kraków S.A. od 2012 roku, kiedy to rozpoczęły się prace konstrukcyjne przy budowie łuku NOVARKA, należy do wąskiego światowego grona pięciu największych dostawców elementów składowych nowej bezpiecznej powłoki. W Wytwórni Konstrukcji Stalowych Mostostalu Kraków S.A. wyprodukowano przeszło 6000 ton konstrukcji stalowych. Wytworzone elementy dotyczyły m.in. konstrukcji stalowych dachu, sufitu, ścian wschodniej i zachodniej, kanałów systemu HVAC wraz z konstrukcją wsporczą. Trwałość nowego, stalowego sarkofagu określona została na ok. 100 lat. Obecnie kolejnym trudnym zadaniem jaki stoi przed konstruktorami jest rozbiórka poprzedniej pokrywy, która jest w bardzo złym stanie i wciąż stwarza zagrożenie niekontrolowanego uwolnienia materiałów radioaktywnych.
